In een week waarin het aantal virusbesmettingen volgens het RIVM steeg, berichtte een opdrachtgever mij over een  ergernis. Met een mogelijk tweede golf in aantocht wilde hij de actuele cijfers van het RIVM weten. Die vond hij binnen enkele seconden in de wekelijkse update. Bij het lezen ervan heerste vooral teleurstelling. Niet vanwege de inhoud… maar vanwege de weergave! Waarom is het laatste nieuws over het virus niet in een visuele variant te vinden? Het antwoord daarop is ook voor úw organisatie van belang, want een boodschap moet natuurlijk wel overkomen.

In de samenvatting (lees: lap tekst) stonden álle gegevens. Echter, die moesten er eerst vakkundig uitgefilterd worden. Natuurlijk stonden er wel degelijk grafieken en tabellen in om het een en ander inzichtelijk te maken. Helaas waren ook die lang niet altijd duidelijk. ‘Kan dat niet anders?’, vroeg hij zich af. Mijn antwoord: natuurlijk! 

Aantal meldingen per 100.000 inwoners per leeftijdsgroep in 6 weken tijd
Aantal meldingen per 100.000 inwoners per leeftijdsgroep in 6 weken tijd

Het probleem wordt duidelijker aan de hand van bovenstaand voorbeeld. Waar kijken we hier nu precies naar? Staat er links een absoluut getal of een percentage? Waarom is het niet per leeftijdsgroep gecategoriseerd? Waarom liggen de kleuren zo dicht bij elkaar? En waarom zien we wél een visualisatie van déze gegevens, en niet eentje van de belangrijkste: de nieuwe besmettingen?

Een actuele infographic

Bij deze doe ik een voorproefje voor een betere indeling:

Drie variabelen in één overzicht
Drie variabelen in één overzicht

In één oogopslag worden in bovenstaand overzicht drie variabelen gepresenteerd. Dit zijn het aantal nieuwe besmettingen van deze week, het percentage positief getesten (op 100.000 afgenomen tests) en het actuele reproductiegetal R. Om de cijfers nog beter te kunnen duiden heb ik een vierde variabele toegevoegd: tijd. Van links naar rechts zien we de situatie zoals deze 2 weken geleden was tot aan nu.

Corona over de grens

Natuurlijk willen geïnteresseerden in deze vakantieperiode weten of ze nog op reis naar het buitenland kunnen. En: hoeveel besmettingen er per vakantieland zijn geregistreerd. Ook deze twee variabelen zijn prima te combineren in één kaart van Europa.

Percentage positief geteste mensen met reishistorie
Percentage positief geteste mensen met reishistorie

In deze visualisatie heb ik de meest actuele reisadviezen van de Rijksoverheid gecombineerd met de data van het RIVM. Daarbij vroeg ik mezelf hardop af waarom niemand dat óóit eerder gedaan heeft. De codering ligt voornamelijk in het geel-oranje-rood-spectrum. Daarom heb ik besloten een contrasterende kleur (blauw) te gebruiken voor het percentage geconstateerde besmettingen na terugkeer. Zodoende is er geen verwarring met de reisadviezen.

Vakantie in eigen land

Stel: je hebt de knoop doorgehakt en blijft als Nederlander toch maar liever in eigen land. Dan wil je nog weten welke gebieden je relatief veilig kunt bezoeken en welke gebieden je liever wilt vermijden. Ook deze gegevens worden gepresenteerd door het RIVM, maar niet in een kaart van Nederland.

Meldingen GGD en risicogebieden
Meldingen GGD en risicogebieden

Hierboven combineer ik wederom actuele data en een reisadvies van twee verschillende instanties van de Rijksoverheid. Bovendien maakt bovenstaande infographic nog iets anders duidelijk. Dat is dat vooral in de Randstad en Brabant een aantal haarden te vinden zijn. Deze komen één op één overeen met de meldingen binnen de GGD.

Visual update

Mijn laatste advies aan het RIVM is om de informatie te verbeelden en zodoende laagdrempeliger te maken voor een groter publiek. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door middel van een infographic voor de smartphone, zoals hieronder.

Suggestie voor een infographic op de smartphone
Suggestie voor een infographic op de smartphone

Binnen één minuut wordt alles direct duidelijk en heeft de kijker (níet lezer!) alle actuele informatie binnen handbereik. Hierboven is een voorzet, natuurlijk help ik het RIVM (of: u) graag met de verdere uitwerking van een dergelijke visualisatie. Voor nu krijgt u van mij alvast drie praktische tips voor een volgende update:

  • Combineer data van meerdere variabelen in één overzicht
  • Gebruik contrastrerende kleuren voor onderscheid
  • Beperk de hoeveelheid tekst binnen de illustratie

Alle succes met jullie belangrijke werk in tijden van crisis,

Stephan Timmers


Ir. Stephan Timmers (1984) is sinds 2003 actief als commercieel illustrator voor diverse opdrachtgevers in het bedrijfsleven en bij de overheid, zoals o.a. 3FM, Nike, BAYER, Ziggo en TNO. Zijn specialisme ligt in het maken van overzichtstekeningen van complexe zaken, waarbij de materie begrijpelijk is gemaakt.

Zo produceerde Studio Stephan Timmers, gevestigd in Berkel en Rodenrijs, onder andere puzzelplaten, posterontwerpen, coverdesigns en informatieve illustraties. Het is de missie van Studio Stephan Timmers om opdrachtgevers te ondersteunen met hun informatie- en kennisoverdracht, acquisitie en daaraan gerelateerd dus ook de omzet.