In afgelopen 3 blogs legde ik het verschil uit tussen een isometrische tekening en een perspectief-tekening en behandelde het éénpunts- het tweepunts- en het driepuntsperspectief. En eerlijk is eerlijk: op internet zijn al héél veel blogs, vlogs en tutorials te vinden die het tekenen in perspectief behandelen. Maar vandáág ga ik iets anders doen. Dat heeft er álles mee te maken dat het lijnperspectief zoals we dat tot nu toe hebben behandeld prima is voor het tekenen van een huis of een woonkamer. Maar toch zit er iets nog niet helemaal lekker. En ik ga jullie vertellen wát.
De kink in de kabel
Stel: ik kijk naar links. En ik zie daar dít:
Eenpuntsperspectief naar linksEn stel: ik kijk vervolgens naar rechts. En daar zie ik dít.
Mja. Dat was te verwachten, he. Die spoorlijn loopt gewoon rechtdoor. Dat moet ook gebeuren. Tot zover niets nieuws, toch? Alles klopt nog met het eenpuntsperspectief aan beide kanten? Mooi. Dan kan ik rustig even naar beneden kijken.
Hahaha! Dáárrr had ik jullie, hé! Maar… zo zou het er dus wél uitzien met de theorie die ik afgelopen maanden heb behandeld. Dat is allemaal leuk en aardig, maar dít klopt dan dus mooi niet. Dat heeft ermee te maken dat íeder rechthoekig voorwerp niet dríe verdwijnpunten heeft, maar zés. Welkom in de wereld van de extreme perspectieven!
Het vierpuntsperspectief
Stel, ik wil een hoog gebouw tekenen, waarvan ik een deel van bóven wil bekijken en een deel van ónder. Eerst maar eens de kijkhoogte bepalen. Dat betekent dat mijn horizon, mijn kijkhoogte, ongeveer hier zit. Daarna maak ik het raster! Die ga ik opbouwen aan de hand van de verdwijnpunten: één verdwijnpunt voor de horizontale lijnen línks, en één verdwijnpunt voor de haaks daarop staande horizontale lijnen réchts. En nu die verticale lijnen. Die hebben een verdwijnpunt onderin, want ik kijk naar beneden op de straat… máár ze hebben ook een verdwijnpunt bóvenin, want ik zie ook daar ergens de dakrand en een schoorsteen. Dus: we hebben in deze tekening te maken met víer verdwijnpunten. En dat heeft tot gevolg dat (precies:) de lijnen gebógen worden.
En dat is precies wat het werken met 4 of meer verdwijnpunten zo lastig maakt: die wolkenkrabber is natuurlijk lekker 3D, maar een liniaal kun je niet meer gebruiken. Álles is krom! En dat wordt helemáál erg bij een tekening met víjf verdwijnpunten.
Vijfpuntsperspectief
Stel: ik wil mijn studio tekenen. Daarvoor kies ik één verdwijnpunt exáct in het midden voor de horizontale lijnen. Dat is ook meteen mijn horizon. Nou, we hebben net gezien dat we dan boven en onder een verdwijnpunt hebben voor de verticale lijnen. Die zijn weer mooi gebogen, zie je wel? Maar… dit keer doen we eigenlijk hetzelfde voor de hórizontale lijnen. Kijk maar die hebben links en rechts óók twee extra verdwijnpunten. Nou, dit is wel een zooitje, hé. Eens kijken of we daar een tekening van kunnen maken….
VAN VOREN
Zo ziet een tekening met 5 verdwijnpunten eruit. En hoewel ik mijn werkkamer nóóit op die manier zal zien, met zo’n extreme kijkhoek, toch snáppen mensen die deze tekening zien ‘m wel. Dus vraag je jezelf nog een keertje af: kúnnen wij dit ook écht niet zo zien als op de tekening? Het antwoord is dat we het wél kunnen zien.
De 180-graden-test!
Steek je linker- en rechterwijsvinger op en houd ze naast elkaar op 25 cm voor je neus. Beweeg je vingers uit elkaar. Je blijft ze zien tot ze links en rechts van je hoofd zitten. Het blikveld van ons oogbol is namelijk íets meer dan 180 graden. Alleen líjkt dat minder omdat wij op ons netvlies de gele vlek hebben, waar de meeste oogzenuwen zitten. Daarmee ‘kijk je ergens naar’, de rest is een beetje wazig. Kijk de volgende keer als je op een station staat maar een recht naar het perron aan de overkant van het spoor en probeer uit je ooghoeken de twee verdwijnpunten van het spoor voor je te vinden. Het gaat je lukken!
De enige reden dat dit soort tekeningen wat vreemd op ons overkomen is aangezien het oppervlak waarop we ze laten zien zo klein is:
Als ik het geheel vergróót, ja, dán zie je dat het veel meer kloppend is voor ons brein:
Er ís echter één plek in de natuur waar je dít gewoon kan zien. En dat is onder water. Door de brekingsindex van het licht op het wateroppervlak lijkt het of het beeld gekromd is. Alsof de horizon boven ons een cirkel is. Dit is wat wij mensen zien onder water, maar ook de vissen natuurlijk. En daarom heet dit: een visoog-perspectief.
Volgende keer gaan we verder met extreme perspectieven!
